Scandinavië is een deel van Europa dat altijd het minste trok en wat we vaak links laten liggen bij de keuze voor een volgende bestemming. De ongetwijfeld prachtige natuur weegt meestal niet op tegen het minder aantrekkelijke klimaat. Tel daarbij het hoge prijspeil op en dit alles nodigt voor mij niet uit tot lange vakanties in het noordelijk deel van ons continent.

Maar de nieuwsgierigheid naar de befaamde fjorden overwint de weerstand en in de zomer van 2019 gaan we uiteindelijk toch eens voorzichtig die kant op. Met een warme trui, stevige stappers en paraplu in de aanslag rijden we noordwaarts via Denemarken en nemen daar de ferry naar Stavanger.

Deze stad en kustplaats ligt in het zuidwesten van Noorwegen en is de hoofdstad van de provincie Rogaland. Stavanger is het centrum van de florerende olieindustrie in Noorwegen en heeft circa 120.000 inwoners.

Noorwegen is daarmee het 49e Europese land waar ik voet aan wal zet.

STAVANGER

Het was lang een lelijk eendje, of beter gezegd, een stinkend sardientje. De vierde stad van Noorwegen was ooit welvarend door de inblikindustrie van sardines, maar kreeg daarna met een enorme economische terugval te maken. De unieke, houten binnenstad verloederde. Totdat begin jaren zestig olie werd gevonden, wat Stavanger in één klap rijk maakte.

De huidige olie-en energiestad van Noorwegen werd in 2008 benoemd tot culturele hoofdstad van Europa. Naast industrie heeft het ook een sfeervol oud centrum en schijnt het een gezellige (studenten)stad te zijn.

Het nabijgelegen Lysefjord en de daaraan geleden Preikestolen en Kjeragsbolten behoren tot de  hoogtepunten van Noorwegen.

Het centrum van Stavanger is vrij compact, wat het mogelijk maakt om de meeste bezienswaardigheden te belopen. En dat is wat wij vandaag gaan doen.

Vågen

Het is nog vroeg in de ochtend als we voet aan wal zetten in de Risavika haven, een half uurtje rijden tot het centrum van Stavanger.

Het eerste wat we zien is de bonte verzameling van houten huizen die rondom Vågen (de haven) zijn gebouwd, zoals die vaak op afbeeldingen van Stavanger worden afgebeeld.

De haven ligt midden in de stad en je loopt zo het centrum in waar het op dit vroege uur nog rustig is. Gelukkig zijn er al enkele koffietentjes open, daar kunnen we meteen bij aankomst gaan schuilen voor de stromende regen.

Ovre Holmegate

Na een extra lange vroege koffiepauze vanwege de regen, zetten we uiteindelijk met de paraplu in de aanslag, koers naar de kleurrijke straat Ovre Holmegate, die zich kenmerkt door de kleurrijke huizen, de winkeltjes, terrassen en eetgelegenheden. Houten huizen in felle kleuren, steegjes die versierd worden door bloempotten en rotstekeningen achtergelaten door de Vikingen bepalen het straatbeeld.
Blauwe, paarse, gele en groene houten winkeltjes kleuren deze straat. Het begon bij deze kleurrijke straat met een kapper Tom Kjørsvik. Hij wilde iets anders en speciaals doen met zijn plek. En zo hebben velen zijn idee gevolgd.

Gamle Stavanger

Ten westen van de haven van ligt het oude centrum van de stad. De oude stad bestaat uit bijna tweehonderd 18e-eeuwse witte houten huizen met vrolijke bloembakken gelegen aan keistenenstraatjes.

Wanneer je door Gamle slentert voel je de sfeer nog van de tijd dat Stavanger nog leefde van de sardientjesvangst. De wijk heeft vele branden overleefd en wordt nog steeds bewoond. Dat is ook het mooie aan deze wijk, de meeste historische stadjes in andere Europese steden zijn vaak toeristencentra geworden en de oude huizen veranderd in souvenirwinkeltjes, restaurants, hotels of andere onderkomens voor toeristen. Alhoewel het hier natuurlijk ook toeristisch is, overheerst de sfeer van een woonwijk en het dagelijkse leven.

Stavanger noemt zichzelf niet voor niets ‘de grootste houten stad van Europa’. Net op tijd heeft de stad kunnen voorkomen, dat de unieke houten huisjes teloorgingen, of ten prooi vielen aan de stadsvernieuwers.

Één nadeel; Stavanger wordt regelmatig aangedaan door cruiseschepen, waardoor het oude centrum bij vlagen nogal druk kan zijn.

In de stad wisselen moderne architectuur en historische gebouwen elkaar af. Je kunt er shoppen bij grote bekende ketens, maar ook bij typische Noorse boektiekjes. De barretjes, koffietentjes en restaurants -met veel vis op de kaart- maken de sfeer compleet.

De vondst van het ‘nieuwe goud’ heeft daaraan zeker bijgedragen. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd voor de Noorse kust een grote hoeveelheid olie gevonden, en Stavanger zou uitgroeien tot het epicentrum van de olie-industrie. Noorwegen is inmiddels uitgegroeid tot een van de grootste olieproducenten ter wereld. De huidige economische crisis gaat dan ook volledig aan de Noorse inwoners voorbij.
Hier spreekt men niet over bezuinigingen, maar over de besteding van riante overschotten. Olie heeft van Stavanger een van de meest welvarende steden van Noorwegen gemaakt.

Aan het einde van de insteekhaven ligt de Domkirken, deze kathedraal uit de 12e eeuw is de oudste kerk van het hele land. Onlangs heeft deze diverse restauraties ondergaan om haar middeleeuwse kenmerken te behouden. In 1272 vatte de kerk vlam waarna deze weer volledig opgebouwd is in Gotische stijl. Naast deze Domkerk staat Noorwegen bekend om haar staafkerken, vaak schitterend gelegen aan een van de vele fjorden.

De kathedraal staat aan de rand van een aardig parkje met een grote vijver in het midden. Dit park wordt Breiavatnet genoemd en is een leuk plekje om te lunchen of lekker te wandelen. 

Het is een oude stad die al in 1425 stadsrechten kreeg. Maar pas in de 19e eeuw maakte deze stad een enorme groei door mede dankzij de visserij en de scheepvaart. Door de visserij bloeide hier de industrie op dat zich met name richtte op het conserveren van vis. De conserven industrie was jarenlang de belangrijkste inkomstenbron van de stad. Maar toen men in 1969 olie vond in de Noordzee groeide de stad pas echt. Voor de kust zijn een aantal gigantisch grote olievelden te vinden. Het is inmiddels het centrum van de olie-industrie en dat merk je aan alles. Zo is het hoofdkantoor van StatoilHydro gevestigd in de stad en hebben vele buitenlandse oliebedrijven ook een vestiging hier. Daarnaast worden de booreilanden vanuit de haven van de stad bevoorraad.

Mijn favoriete (city)trip is vooral afwisselend en daarmee zit ik in Stavanger wel goed. Naast alle bezienswaardigheden ín de stad is er genoeg natuurschoon in de omgeving te verkennen. Stavanger heeft eigenlijk alles; in één dag kun je in de fjorden zijn, op het strand rennen, shoppen in een winkelstraat, een terrasje pikken, musea bezoeken, door de oude stad slenteren en prachtige natuurwandelingen maken.

Het is een ideaal vertrekpunt voor het zien van de Noorse fjorden, zoals het Lysefjord. Preikestolen, ofwel “pulpit rock”, is een bergplateau aan het Lysefjord en steekt meer dan 600 meter boven dit fjord uit.

Preikestolen is door Lonely Planet uitgeroepen tot één van de mooiste uitzicht punten ter wereld. En daar kunnen wij volledig inkomen, het is een echte attractie.. 

Naar schatting wandelen ieder jaar zo'n 270.000 mensen de tocht naar de Preikestolen.  

Letterlijk vertaald betekend dit de preekstoel en dat duidt weer op het religieuze verleden van de stad. Het bisdom bouwde hier in de 12e eeuw al een kathedraal. 

Mede door het regenachtige weer kiezen we ervoor om de wandeltocht naar de Preikestolen aan ons voorbij te laten gaan. Een boottocht door de fjord biedt een mooi kikkerperspectief van dezelfde imposante rotswand waar je de toeristen met de benen over de rand ziet bungelen.

De boot is comfortabel, ligt redelijk stabiel op het water en als je binnen zit op de zachte stoelen bieden de grote ramen een goed uitzicht. Op het bovendek is ruimte om buiten naar al het moois dat voorbij komt te kijken. Als je geluk hebt kun je zelfs zeehonden spotten.

Als de boot een bijzonder punt nadert wordt er informatie gegeven in verschillende talen. 

Steile inhammen snijden tot diep in het land en worden omgeven door hoge berghellingen. Watervallen wanen zich een weg over deze bergwanden om zich in het heldere zeewater te storten.

De fjorden worden omringd door majestueuze kliffen en hebben prachtig azuurblauw water, maar het water is gewoon zout. Dat is geen wonder als je weet dat fjorden eigenlijk lange zeearmen zijn die vaak ver landinwaarts strekken. De enorme watervallen die je soms langs de metershoge bergwanden ziet, ontstaan op de bijna onzichtbare gletsjers. Het hoogtepunt is het bewonderen van de Hengjanefossen, een grote waterval waar de kapitein de boot bijna tegenaan parkeert. Zo kun je de waterval voelen en zelfs een beker met het heldere water vullen. Een adembenemend stukje natuur en schijnbaar een van de meest indrukwekkende attracties van het land.

Ondanks het bewolkte, regenachtige en mistige weer is de boottocht een aanrader omdat je op een comfortabele manier heel veel van deze schitterende natuur ziet.

Noorwegen kent meer dan duizenden fjorden, maar de fjorden die het meest tot de verbeelding

spreken -en die het meest toeristisch zijn- liggen aan de westkust. Ze hebben klinkende namen, zoals de Nærøyfjord, de Sognefjord, de Lysefjord en de Geirangerfjord.

Voordat we de ferry weer opzoeken die ons terugvaart naar Denemarken, lopen we nog even een rondje door de stad en komen ook langs de Valberg Toren, de vroegere wacht- en brandtoren van Stavanger.
Terug in de haven komen we langs immense cruise schepen en horen om ons heen meer Engels dan Noors. Naast de toeristen is hier ook een grote internationale gemeenschap die in de olie-industrie werkt.
In de stad kun je ook verschillende Nederlanders tegenkomen die hier hun nieuwe domicilie hebben gevonden. De liefde voor dit bijzondere stukje Noorwegen lijkt zich wel als een virus te verspreiden

Stavanger heeft ook prachtige, langgerekte witte zandstranden die vragen om een strandwandeling en  picknick. Helaas werkt het weer daarvoor niet zo mee, een overdekt en verwarmd terras is vandaag meer geschikt. Of beter nog, binnen bij de kachel om even op te warmen.