LIGURIË

SAN REMO

San Remo kent meerdere gezichten. Als we aan komen rijden in de Via Roma is het op het eerste gezicht een bruisende, enigszins drukke en lawaaierige stad die wordt geteisterd door het verkeer. Maar dit is het bruisende, Italiaanse leven op de markt, in de winkels, voor de etalages in op de terrassen in het heerlijke voorjaarszonnetje. Zijn roem als monain centrum van het internationale elitaire toerisme dankt San Remo aan zijn kwaliteiten als het milde klimaat, de boulevards en parken, het casino, de palmenlanen en aristocratische villa's. Zo rond de Tweede Wereldoorlog was dit de ontmoetingsplaats van rijken en superrijken. Tegenwoordig zijn de toeristen meer zoals wij, gewoon en heel normaal ;-) maar het voorname San Remo bestaat nog steeds in de villa's en palazzo's, uitstekende restaurants, ijssalons en wijnhandels. Met publiciteitsgevoelige evenementen van het songfestival tot de wielerkoers Milaan- San Remo en de toekenning van literaire prijzen probeert het stadsbestuur aan de geweldige tijd van weleer te herinneren.

Een ander gezicht van de stad ontdekken we wat later als we vanaf het Piazza Cassini door de gotische stadspoort Porta Santo Sefanano het centro storico in lopen.

Deze historische kern van San Remo, de wijk Pigna, is voor ons als liefhebbers van schilderachtige plekjes zeker het aantrekkelijkste gedeelte van de stad. Auto's worden er noodgedwongen geweerd, de nauwe trapstraatjes en steegjes kronkelen tegen een steile heuvel op. In deze bijna oosters aandoende doolhof van vervallen huizen en donkere trappen speelde zich in de 19e eeuw het stedelijke leven af. Tegenwoordig vormt de Pigna de armste wijk van San Remo.

Ongestoord door de vastgoedspeculatie is de Pigna een dorp in de stad met pittoreske hoekjes, een oase van rust en ondanks het verval op zijn eigen manier een juweeltje. Hier kan ik me helemaal voorstellen hoe het Ligurische leven in de kustplaatsen er 150 jaar geleden heeft uitgezien en hoe de bevolking destijds leefde.

Op het hoogste punt van de heuvel staat de bedevaartskerk madonna della Costa. Vanaf het kerkplein is een weids uitzicht over de kust en stad. Duidelijk wordt hier weer een ander gezicht van de stad en wat vastgoedspeculatie en ongeplande ontwikkeling de omgeving van San Remo hebben opgeleverd.

Tegen de achtergrond van een kale berg verdringen zich woonblokken en eengezinshuizen, de vrije ruimte ertussen wordt opgevuld door kassen van de bloementelers. Gigantische snelwegbruggen completeren de trieste aanblik, die pas door de uitgestrekte zee wordt beëindigd.

DOLCE ACQUA

Ten noordoosten van Ventimiglia opent zich met het vriendelijke groene Val Nevia een van de mooiste dalen in het achterland van de Riviera di Ponente. Het strekt zich meer dan zo'n 20km van de kust tot de bergen van de Ligurische Alpen uit. Tussen de wijn- en olijfgaarden liggen middeleeuwse dorpen, er tussendoor slingert de rivier de Nevia.

Het dal had ooit een strategische betekenis voor de controle van de bergwegen. Daarvan getuigt nog altijd de ruïne van het kasteel in Dolceacqua.

Maar de belangrijkste bezienswaardigheid van Dolceacqua is de karakteristieke middeleeuwse brug over de Nervia.

Tussen het kasteel en de brug ligt op een helling de oude wijk Terra. In de smalle straten bevinden zich talloze galeries en souvenierswinkeltjes.

In de omgeving van het dorp wordt de Rossese di Dolceacqua geproduceerd, een van de bekende Ligurische wijnen die in de diverse winkeltjes in het dorpje kan worden geproefd en gekocht.

GENUA

La Superba (de hoogmoedige)

Na een bezoekje aan Genua in 2010 maken we nu, zeven jaar later, weer eens een stadswandeling door deze havenstad.

Bijna de helft van alle bewoners van Ligurië woont in Genua (630.000 inwoners). In het centrum bruist het van het stedelijke leven; in de havenwijk en de straten van de oude stad, in de chique winkels en op de luidruchtige markten, in de stijlvolle cafés en eenvoudige kroegen.

Vooral de sfeer maken Genua tot een interessante reisbestemming, de paleizen uit de tijd van de zeehandelsrepubliek staren in al hun pracht nog steeds macht en grootsheid uit, talrijke kerken en musea bezitten fraaie kunstwerken. In het centrum ligt een van de grootste historische binnensteden van Italië.

Lange tijd had de stad een negatief imago. Genua gold als een lawaaierige en vervuilde industrie- en havenstad met alle problemen van dien. De neergang kwam onder meer tot uiting in verwaarlozing, een afnemende bevolking en economie en een bovengemiddelde criminaliteit. Toeristen lieten de stad daarom links liggen.

Dat is tegenwoordig wel veranderd met restauratie van grote delen van de eens zo vervallen oude stad en tegenwoordig flaneren er weer voetgangers in de vroeger door uitlaatgassen geteisterde straten.

Er werden nieuwe musea geopend en in het oude havengebied verschenen interessante hedendaagse gebouwen en passagiers van de cruiseschepen.

Genua is welliswaar geen keurig poppenhuis geworden, het bijzondere karakter van een mediterrane havenstad met een oriëntaals aandoende wijk van immigranten is bewaard gebleven, maar de veiligheid en het stadsbeeld is verbeterd.

De straten die vroeger 's avonds verlaten en griezelig waren, zijn nu ingenomen door galeries, gezellige terrasjes en muziekcafe's  en van de duistere sfeer is weinig meer te merken.

Glans en verval liggen dicht bij elkaar in het centro storico van Genua, hier leven arbeiders en ambtenaren, winkeliers en daklozen, straathandelaren en kunstenaars naast elkaar.

Genua heeft de smalste, langste en meest labyrintische historische binnenstad van Europa zeggen ze. D, e toegang tussen de hoge huizen lijkt op een opengesperde drakenbek. We halen diep adem en stappen de donkere caruggi in, steegjes zo smal dat je met beide schouders de muren raakt. De hoge huizenblokken staan zij aan zij, daken raken elkaar, in de steegjes dwalen schimmen.

Alles went. Steeg na steeg win je vertrouwen. In zuidelijke richting wordt het drukker en tref je Genuese jongeren die bij elkaar klitten.

Ons oriëntatievermogen is dan allang verdampt, we slaan hoek na hoek om en laten ons verrassen door verscholen kerkjes en piazza's ter grootte van een huiskamer.

In de steegjes staan rijen voor de delicatessenshops, de terrassen zijn gevuld. De Via della Maddalene is childerachtig vervallen en druk bevolkt door dames van lichte zeden.

In de 16e eeuw zijn honderden steegjes weggeslagen voor de aanleg van de Via Garibaldi. En eerlijk is eerlijk, dat is de mooiste straat van Genua, vol statige paleizen en herenhuizen.

Meer Genua in 2010 onder Noord-Italië (Venetië en Genua)

RAPALLO

Rapallizzazione is in het Italiaans een vast begrip geworden. Het betekent: verwoesting door stadsuitbreiding.

Door uitbreiding heeft Rapallo zijn ziel en pittoreske uiterlijk wel verloren en is het geen parel aan de kust meer zoals Portofino en Santa Margherita.

Alleen het kleine centrum van de oude stad kent nog een aantrekkelijke sfeer. Aan de boulevard staan weliswaar nog een paar belle-époquehotels en aardige gebouwen.

In het haventje vertrekken de toeristenboten naar Santa Margherita en Portofino.

SANTA MARGHERITA LIGURE

Santa Margherita Ligure is een van de mondainste badplaatsen aan de riviera. Het massatoerisme is geblokkeerd, de hogere middenklasse is hier onder elkaar. En toch is 'Santa' zoals de plaatselijke bewoners zeggen, niet steriel of snobistisch. Er hangt een gezellige sfeer, maar de winkels aan de lange boulevard zijn consequent op een welvarende klantenkring ingesteld. De lange reeks modeboetieks wordt slechts hier en daar onderbroken door een juwelier, een parfumerie een bootverhuurbedrijf een makelaar of een bar. Ook in de jachthaven, waar luxueuze schepen voor anker liggen, maakt duidelijk waar het in Santa Margherita om draait.

Het dorp van vissers en boeren bleef als voorstad van Rapallo eeuwenlang zonder betekenis, tot halverwege de 19e eeuw het chique toerisme begon. Toen was de reeks beroemde gasten niet meer bij te houden. Er kwamen beroemde schrijvers, acteurs en vooral ook de gekroonde hoofden van de wereld als Margherita van Savoye, Haile Selassie, Rainier van Monaco, Hussein van Jordanië en vele andere beroemdheden.

Wij blijven maar even aan boord van het bootje, op naar Portofino waar ze er ook wat van kennen.

PORTOFINO

Ook hier zijn ze allemaal geweest; Clark Gable, Frank Sinatra en Ingrid Bergman, Liz Taylor en Richard Burton en nog veel meer. In de jaren '50 was Portofino bij de sterren uit de Amerikaanse showbusiness absoluut 'in' en 'I lost my heart in Portofino' werd een grote hit.

Het ziet er dan ook werkelijk uit als een vissersdorp in een prentenboek. Kleurrijke huizen, gedomineerd door de kerktoren aan een kleine baai. De piazzo opent zich in de richting van de haven. Op de helling staan en kasteel en enkele tussen het struikgewas verstopte villa's.

De sfeer is wel erg gestileerd en van het oorspronkelijk dorp is natuurlijk niks meer terug te vinden. Maar dit bezoekje was zeker de moeite waard; afgezien van het mooie boottochtje onder een heerlijk voorjaarszonnetje, aangekomen in het haventje maakt het ene fotogenieke plekje plaats voor het andere.

Nu is het nog rustig en hier en daar zelfs enigszins verlaten, maar als Portofino vanaf volgende maand weer wordt overspoeld door de massa zou het er wel eens onaangenaam druk kunnen worden.