KAVALA

Καβάλα

 In de oude stad, door de inwoners “Panagia” genoemd, is genoeg te zien en te doen met als letterlijk hoogtepunt de Akropolis in het historisch centrum en verspreid door het hele oude stadsdeel de slingerende nauwe steegjes met karakteristieke gebouwen. Centraal ligt het fort en langs de zee nog een deel van de oude stadsmuren, vanaf de ronde toren op het fort heb je het mooiste uitzicht over de stad en de omgeving. Op een rotsachtige landtong  zorgt de oude stad en zijn muren voor een reis door de tijd en geschiedenis.

Bij aankomst in de stad zie je direkt de oude stad liggen op de heuvelrug, met op de top het strategisch gelegen indrukwekkende kasteel. Door de loop der jaren hebben heel veel landen en culturen invloed gehad op deze stad en hun stempel gedrukt. Het meest bijzondere is het verhaal van Mohammed Ali, die in Egypte beschouwt wordt als vader des vaderland. Echter zijn geboorteplaats is Kavala, vandaar dat er zeer warme banden tussen deze stad en Egypte zijn. Bovenin de oude stad vind je het Mohamed Ali plein met een “konaki” en standbeeld gemaakt door de beeldhouwer Konstantinos Dimitriades. Mohamed Ali's huis wordt beschouwd als een van de meest karakteristieke overgebleven voorbeelden van 18e-eeuwse Ottomaanse architectuur in Griekenland en was destijds het grootste huis in Kavala. Na gerestaureerd te zijn, functioneert het nu als een museum voor een ervaring van het leven in een 18e-eeuwse villa.

Het imposante kasteel uit de 15e eeuw dat boven de oude stad uitsteekt en 's avonds mooi verlicht is, is een van de belangrijkste historische monumenten van de stad. Het fort van Christoupolis, zoals Kavala in de Byzantijnse tijd werd genoemd, werd door de jaren heen vele malen veroverd. 

Vanaf de centrale ronde toren, die als laatste punt van verdediging diende, is er een mooi uitzicht op de stad.

Het arsenaal, waar de verdedigingswapens en munitie werden gemaakt, was ook opslagruimte voor voedsel en werd later gebruikt als gevangenis. Tegenwoordig worden er in de zomer verschillende culturele evenementen georganiseerd in het openluchttheater Fortress. Niet alleen het kasteel zelf, maar ook het omringende park is een wandeling waard.

Neapolis in de oudheid, Christoupolis in de Byzantijnse jaren, Kavala in de moderne tijd. Een stad op het kruispunt van Oost en West, met een lange geschiedenis die onvermijdelijk wordt weerspiegeld in het huidige imago.
Geplaveide steegjes, huizen met houten patio's, bloeiende tuinen en binnenplaatsen. We wandelen door de straten en genieten van de betoverende uitzichten en ontdekken de opeenvolgende lagen van de lange geschiedenis van de stad, die vele verhalen te vertellen heeft.

Een prachtig monument en klassiek voorbeeld van de islamitische architectuur is de Imaret. Deze werd gebouwd in het begin van de 19e eeuw, oorspronkelijk was het een Koranschool en een armenhuis voor alle mensen in nood, ongeacht hun religie. Tegenwoordig is de Imaret een boetiekhotel met een prachtige tuin.

De stadswandeling over de geplaveide straatjes, langs neoklassieke herenhuizen en verschillende imposante kerken is de moeite waard. Mohammed Ali square is een populair plein vol met pittoreske tavernes. Lokale gerechten, mezzedes en veel vis staan hier op de menukaart en kun je naar hartelust experimenteren met smaken en aroma's. Ieder straatje in de oude stad loopt naar de top van de berg Simbolo, waar het kasteel staat te pronken.

In de buurt van het plein van Mohamed Ali bevindt zich de Heilige Kerk van Panagia, gebouwd op de plaats van een oud klooster. Even verderop, op het hoogste punt van de stad waar de rotsen en de zee één worden, staat de vuurtoren, gebouwd aan het einde van de 19e eeuw. Het is een klein wit  bescheiden torentje, waarop een lantaarn is geïnstalleerd. Rond de vuurtoren is een uitkijkplatform met mooi uitzicht.

Het Halil Bey-complex met een 16e-eeuwse moskee met dezelfde naam, gebouwd op de fundamenten van een vroegchristelijke basiliek. Er is ook een religieuze school (madrasa) op het complex, met 8 kamers in goede staat

De 60 stenen bogen van de Kamares zijn de historische trekpleister van Kavala, het oude aquaduct uit de Romeinse tijd onderging onlangs een grootschalige reconstructie en is daarmee nog altijd in goede staat. Het middeleeuwse bouwwerk bereikt een maximale hoogte van 25 meter, en een lengte van 270 meter en is gebouwd van lokaal graniet en bakstenen. Het is een zeer mooie boogbrug met drie niveaus die de historische wijk verbindt met de nieuwe. Kijkend naar de majestueuze brug nu, is het moeilijk voor te stellen dat deze in de 16e eeuw werd gebouwd. Tot het begin van de 20e eeuw werd het aquaduct gebruikt om de stad van water te voorzien. 

Vanuit het centrum in de benedenstad rijdt ieder uur een gratis treintje naar boven om de (oudere) inwoners die naar de markt zijn geweest de klim naar boven te besparen met hun boodschappen. Een gewone bus past boven niet door de smalle steegjes.

Natuurlijk kunnen toeristen ook van het treintje gebruik maken, maar wij zijn een van de weinige bezoekers tussen de lokals. Het toerisme beperkt zich hier vooral tot Griekse vakantiegangers, die vooral de mooie stranden in de omgeving bevolken en met name tegen de avond hier in Kavala op de terrassen bij de taverna's neerstrijken. In de oude stad is het erg rustig, we komen slechts af en toe wat andere wandelaars en de plaatselijke bevolking tegen. 

Aan de boulevard is het gezellig met de vele terrassen en taverna's die vol zitten tot ver na middernacht. Ook hier zijn alle heerlijkheden uit de Griekse en lokale keuken te vinden. 

In de haven vertrekt de ferry naar het meest noordelijke eiland in de Egeïsche zee, Thassos, dat hier zo'n 25km uit de kust ligt en waar we enkele dagen van het eilandleven gaan genieten.

THASSOS

Θάσος

In de haven van Kavala stappen we op de boot om de oversteek te maken naar Thassos. Nieuwsgierig kijken de nieuwe bezoekers over zee of ze de contouren van het eiland al kunnen zien. Misschien die hoge bergen in de verte? Nee, die horen bij het vasteland.

Maar even later rijst recht vooruit toch echt de indrukwekkende bergkam van Thassos op, met ervoor nog een klein eilandje, Thassopoula. Eerst zijn de toppen nog in geheimzinnige nevelen gehuld, maar wanneer we dichterbij komen teken ze zich scherp af. Steeds verandert het licht over het water, dat nu eens zilverachtig glinstert en dan weer helderblauw schittert als de zon doorbreekt. Geelpootmeeuwen vliegen steevast mee, visjes oppikkend die door de voorsteven van de boot naar de oppervlakte worden gestuwd, maar ook zweven ze langszij met hun priemende ogen zoekend naar stukjes brood of snacks die door de dapperste passagiers met uitgestrekte arm aangeboden worden. Degenen die liever geen beet van de scherpe snavel in hun vinger willen oplopen, gooien het voer de lucht in, waar het met een acrobatische zweefduik feilloos uit de lucht gepikt wordt. Met triomfantelijke rauwe kreten begeleiden deze vogels de veerboot. 

Een zachte bries, die zo kenmerkend blijkt voor Thassos, werkt aangenaam verkoelend. Op de boot heerst onder de toeristen een sfeer van vrolijk gespannen verwachting. Wie voor het eerst komt, loopt meteen door naar het hoogste punt van de boot om ver uit te kunnen kijken, de verwarmende zonnestralen op te vangen en geen seconde te missen van de overtocht. 

De locals strijken neer op de banken binnen of staan buiten op het achterdek te roken. Zij knopen een levendig gesprek aan met eilandgenoten of gebruiken het uurtje om een tukje te doen. Voor sommigen is de veerboot een punt van ontmoeting en uitwisseling van nieuwtjes, maar ook een rustpunt in een drukke dag. Een reis naar het vasteland betekent altijd vroeg opstaan en de hele dag doorrennen om allelei dingen te regelen, ziekenhuis- of doktersbezoek, de grotere boodschappen of allerlei dingen te regelen.

Dan doemt de haven van Scala Prinos op en wordt wel duidelijk waarom dit ook wel het groene eiland wordt genoemd. Bij de eerste aanblik op het bergachtige eiland zorgt de zon voor mooie kleurschakeringen in het landschap en de eerst zilverachtige zee kleurt bijna turquoise en wordt vervolgens azuurblauw aan het goudgele strand. Vrijwel direct aan de waterkant groene bossen die ook de berghellingen bedekken en lager glinsteren de zilvergroene uitgestrekte olijfgaarden.

Dan worden de trossen uitgegooit en de loopplank neergelaten, de mensen verdringen zich om lopen of met hun vervoermiddel zo snel mogelijk aan land te komen. Ineens heeft iedereen weer haast....

Wij slapen de komende dagen in een appartementje niet ver van het haventje in Skala Prinos. Dit rustige badplaatsje met enkele taverna's wordt ons uitgangspunt om het eiland verder te verkennen met de plaatselijke bus. 

Skala Prinos

Op Thassos zijn meer dan twintig bewoonde dorpen en zelfs kleine bergdorpjes worden ook in de winter nog bewoond, alhoewel de oorspronkelijke bewoners inmiddels voornamelijk ouderen zijn. Jongeren zijn al eerder uitgevlogen naar de steden op het vasteland. De badplaatsen zijn vooral op het toerisme gericht en de bergdorpen stralen nog een wat meer traditionele sfeer uit. 

Vaak hoor je bij de dorpen op Thassos het voorvoegsel 'skala' wat letterlijk trap betekent. Alle dorpjes met de naam Skala liggen aan het water en zijn oorspronkelijke vissersdorpen. Zo zijn er naast Skala Prinos de dorpen Skala Rachonis, Skala Maries, Skala Potamias en Skala Panagias. De bergdorpjes liggen veelal tegen de groene uitlopers van het gebergte geplakt, terwijl de zogenaamde skála’s zich aan zee bevinden. Deze waren in oorsprong gesticht als de havenplaats van de hoger gelegen dorpen, om deze van goederen te kunnen voorzien. Een rondweg om het eiland verbindt de skála’s met elkaar, waar het steeds mogelijk en zeker ook de moeite waard is, om de afslag richting het oude dorp te nemen.

Limenas, Thassos stad

We gaan de bushalte maar eens opzoeken voor een verkenningstochtje over het eiland, op naar Limenas, de hoofdstad van het eiland. Het is het commerciële en administratieve centrum van het eiland met het gemeentehuis (dimarchio) en het merendeel van de vaste eilandbevolking woont hier. Vroeger had het eiland negen aparte gemeenten, nu is het hele eiland één grote gemeente Thassos stad wordt door de eilandbewoners Limenas genoemd, wat in het Grieks haven betekent. 

Limenas heeft een mooie ligging in een baai tussen twee kapen, de huidige stad werd gebouwd naast de oude stad. In en rondom Thassos-stad liggen onder andere de restanten van een citadel en het oude theater. De stad heeft vier havens, de nieuwe en oude veerboothaven, een jachthaven en een vissershaven.

Dit gezellige stadje bestaat nu uit twee delen, een deel aan de nieuwe haven, waarachter de winkels, meerdere banken (pinautomaten) restaurants en terrasjes te vinden zijn. Verderop kom je bij het pittoreske vissershaventje met nog meer terrassen en het traditionele oude Thassische huis. Er zijn ook diverse oude kerken bewonderen, zoals de kerk van Agios Nicolaos en het klooster van Batopedi dat zich in de haven bevindt en het symbool van Thassos is. 

Op een heuvel hierboven ligt het historische centrum.

Vanaf  de oude haven lopen we omhoog naar het oude theater, waar een mooi uitzicht is over het stadje en de haven. Op het hoogste punt van de stad liggen de Akropolis met ruïnes van een middeleeuws fort, het amfitheater, de tempel van Apollo en het heiligdom van de Pan. Alhoewel beneden al aangegeven staat dat de site gesloten is, hadden we toch de hoop wel een glimp van het theater op te kunnen vangen.  De klim blijkt helaas bijna voor niks, er is niks van dat alles te zien door het afgesloten hekwerk.

Overal in het dorp zijn fundamenten van de stad uit de oudheid te vinden, zoals de antieke markt (agora), de poort van Zeus en Hera en het Dionysion. Voor al deze oudheden geldt dat het onkruid eroverheen groeit, wat aan de ene kant jammer is, want je kunt het minder goed zien, maar het oogt zo wel authentiek.

In vroeger tijden was Thassos omgeven door een stadsmuur met poorten, waar overal nog resten van te zien zijn. Nu is het marmer verweerd, maar oorspronkelijk was de muur wit.

Het stadje valt wat tegen, op een of andere manier missen we de echte Griekse sfeer die we kennen van andere Griekse bestemmingen.. 

Thassos marmer wordt al sinds de oudheid geroemd om zijn pure witte kleur en er zijn nu nog actieve steengroeven op het eiland. Het Marmor Thasium is een helder wit dolomiet marmer en wordt vooral gebruikt voor het maken van beelden en bustes. Het staat ook wel bekend als het “Sneeuw Thassos” marmer en het is een van de belangrijkste Griekse exportproducten. Het witte marmer wordt gebruikt voor tafelbladen, design objecten maar ook voor trappen en zwembaden. Op het eiland liggen circa zeventien marmergroeven zoals bij Aliki.

Potos

Vanuit onze verblijfplaats in Skala Prinos gaat ook enkele keren per dag een bus naar de even verderop gelegen dorpen in het Zuid-westen van het eiland. Limenaria is een levendig, uitgestrekt stadje met veel voorzieningen en een lange boulevard. Er wonen bijna net zoveel inwoners als in Limenas. De inwoners van het bergdorp Kastro trokken aan het eind van de negentiende eeuw naar de kust en gingen in Limenaria wonen, het is nu een kleine stad met circa 2000 inwoners. Wij laten Limenaria aan ons voorbij gaan en stappen uit de bus in het volgende badplaatsje, Potos, om vandaaruit verder te gaan het binnenland in.

Het oorspronkelijke vissersplaatsje is in feite de haven van het landinwaarts gelegen Theologos en heeft zich de afgelopen jaren sterk toeristisch ontwikkeld vanwege het mooie zandstrand. Nu is het een toeristische vakantieplaats met als grootste aantrekkingskracht vooral de trendy uitgaansgelegenheden en beachbars, waar overdag al gedanst wordt. Maar voor vele bezoekers hier is het nachtleven het hoogtepunt van de dag.

Potos heeft een heel lang strand, bij helder weer is de berg Athos aan de overkant goed te onderscheiden.

Sommige inwoners zijn nog steeds visser omdat de zee hier ten zuiden van het eiland rijker is aan vis vanwege het diepere zeewater. Het leven in de dorpen aan zee is gemakkelijker dan in de bergen, er valt wat te verdienen in het toerisme en het werk in de kleine pensions of taverna's geeft af en toe ook vrije tijd om zelf te genieten van zon, zee en strand. 

In de bergdorpen werd er van oudsher geploeterd in boomgaarden en moestuinen die dikwijls moeilijk bereikbaar waren over stenige, steile paden en bergwegen. De oudere mensen die nog in de bergdorpen wonen zullen zelden aan de stranden te vinden zijn en een enkeling heeft zelfs nog nooit in zee gezwommen. 

Theologos

Vanuit het hippe badplaatsje Potos rijden we de weg op naar Theologos, een van de oudste plaatsen op Thassos op 200m hoogte.

Theologos is een groot dorp dat zich als een lint door het dal en over de berghelling slingert, met oude, karakteristieke stenen huizen, smalle steegjes en pleintjes met oude platanen. 

Vroeger was dit dorp de hoofdstad van het eiland. Er zijn twee oude kerken, ieder voor een helft nog in gebruik en een deel museum waar je allerlei voorwerpen en foto's van het oude Theologos kunt bekijken. Tegenover het dorp zijn resten van een Turkse nederzetting. Bij de kerk van de heilige Dimitrios begint een kleine rondwandeling over een stenen pad. Dit gaat eerst naar beneden, richting het beekje met een watervalletje waar heerlijk in gezwommenkan worden. Hier is ook een prachtige oude brug te bewonderen, Joviri. 

Het eiland wordt gedomineerd door de berg Ypsarion (1208 m) die naar alle kanten uitloopt in zee, soms glooiend en anderzijds plots in zee afgekapt. Op enkele plaatsen toppen nog wat andere punten de lucht in, maar Ypsarion blijft de machtigste. De hellingen zijn rijkelijk begroeid met verschillende soorten planten en kruiden, variërend van salie en tijm, tot pijnbomen en parasoldennen in de hogere delen, eiken en platanen halverwege de hellingen en olijf- en fruitbomen in de dalen.

Overal is struikgewas, onder andere als gevolg van grote bosbranden en door de vraat van geiten konden jonge boompjes niet altijd tot ontwikkeling komen. Kenmerkend voor Thassos is de zogenaamde macchia, een ondoordringbaar, typisch mediterraan struikgewas met dicht kreupelhout en enkele meters hoog. De struiken worden door geiten en schapen aangevreten, zij bepalen het beeld van de macchia. Bloemen en bloessems zorgen niet alleen voor een mooie gloed over het groene landschap, maar ook voor een zoete geur. Ook de struik van de granaatappel staat hier en daar nog in bloei met de prachtige oranje-rode bloesem. Niet verwonderlijk dat Thassos bekend staat vanwege de honingproductie, de bijen hebben hier een ruime keuze om hun nectar te verzamelen. Er schijnen ook wel dertig soorten orchideeën te vinden te zijn op het eiland. 

Je ziet hier overigens slechts zelden citrusbomen, het klimaat van Thassos is 's winters te koud en palmbomen staan er ook weinig maar de oleanders bloeien overal uitbundig.

Potamia

Een dorp dat tegen de voet van de hoogste berg opgebouwd, hierboven is de imposante bergtop Ipsario te bewonderen. Aktievelingen kunnen er van hieruit naar toe klimmen via een pad, de mountainwalkway. De vrij zware beklimming naar de top duurt ongeveer 4 uur. 

Ook dit bergdorp dat 7km van Thassos stad ligt is in Macedonische stijl gebouwd met mooie herenhuizen en smalle, geplaveide straatjes. Het heeft zijn naam te danken aan de vele rivieren (= Potamia) die door het dorp stromen. De combinatie van de stenen huizen met de houten plafonds en de dichte vegetatie vormen het dorpsgezicht. 

Het valt me hier wat tegen, we zijn zo door de, vrijwel uitgestorven, straatjes van het dorpje heen en er valt niet zoveel te beleven.

Panagia

Vanuit Thassos stad of Limenos rijden diverse bussen over het hele eiland, er is een rondweg die langs alle kustplaatsjes gaat en ook de prachtige weg naar dit bergdorp is goed. Panagia is een gemoedelijk bergdorpje, wat groter en drukker bezocht dan het buurdorp Potamia. Het is ook een karakteristiek oud bergdorp met vele mooie oude huizen, allemaal met leistenen daken. Hier natuurlijk ook een dorpsplein waaraan de taverna's en terrasjes liggen en de toeristen weten deze wel te vinden. De authentieke uitstraling is met de vele bezoekers en alle souvenirwinkeltjes wel grotendeels verdwenen.

Net als overal in Griekenland zijn de dikke boomstammen wit geverfd, als toonbeeld van een frisse, verzorgde uitstraling. De gelijknamige kerk van Panagia is de grootste van het eiland. Het centrum is klein maar gezellig en levendig, vanaf een terrasje is het leuk om te zien hoe het opgelost wordt als een vrachtwagen en een bus elkaar tegenkomen in het smalle straatje. Ik ben weer blij dat ik hier zelf niet hoeft te rijden, maar straks weer in de lokale bus kan stappen.

De omgeving is groen en overal stroomt helder en drinkbaar bronwater. De bloesem van de kastanjebomen tegen de hellingen zorgt ook hier weer voor het mooie kleurcontrast. Enorme kastanjebomen, met een stam die vier mensen kunnen omvatten, groeien hier en de geur is onmiskenbaar sterk. 

Kavala is een mengeling van Macedonië en een Griekse stad, de architectuur in de oude stad doet eerder denken aan Macedonië. Wat natuurlijk niet vreemd is, gezien de geschiedenis van deze regio.

Wij vinden ook op Thassos een heel andere sfeer dan op de Griekse eilanden waar we eerder waren en het hoort voor mij niet bij de mooiste Griekse eilanden. Ook het eiland doet eerder Macedonisch aan dan het Griekenland dat we kennen van de zuidelijker gelegen delen van het land. De mensen hier vonden we over het algemeen wat afstandelijk, kortaf en weinig behulpzaam, een uitzondering daar gelaten. De vier dagen die we hier hebben doorgebracht waren voor ons dan ook precies genoeg en alhoewel we zeker ook hebben genoten op Thassos gaan we de volgende keer een ander deel van Griekenland opzoeken.