BERLIJN

BERLIJN

Berlin in het Duits, is de hoofdstad van Duitsland en als stadsstaat een deelstaat van dat land. Deze metropool is de grootste stad van het land, met 3,4 miljoen inwoners. Het is tevens één van de grootste steden van de Europese Unie. Ook geldt het in Europa als één van de grootste culturele, politieke en wetenschappelijke centra. De stad is ook bekend voor het hoog-ontwikkelde culturele leven (festivals, nachtleven, musea, kunsttentoonstellingen enz.) en de liberale levensstijl, moderne tijdgeest en de lage kosten. Bovendien is Berlijn is één van de groenste steden van Europa: 18% van Berlijn bestaat uit natuur en parken en 7% uit meren, rivieren en kanalen.
De stad ligt in het noordoosten van het land, aan de rivier de Spree en wordt omsloten door de deelstaat Brandenburg, waarvan ze sinds 1920 geen deel meer uitmaakt.

Het laatste weekend van oktober 2007 heb ik doorgebracht in Berlijn.
In de loop van de vrijdagmiddag komen we via de A2 van Hannover naar Berlijn bij de grensovergang Marienborn, in de voormalige DDR. Tot de opening van de muur in 1989 werd alle verkeer hier van de snelweg langs de gensovergang geleid. Op het 35 hectare tellende terrein aan de snelweg inspecteerden ruim duizend DDR- beambten nauwkeurig het transitverkeer. Marienborn was daarmee na 1974 de grootste, drukbezochtste en belangrijke DDR- grensovergang na Berlijn.
In de jaren 1985-1989 werden bijvoorbeeld 4,9 miljoen vrachtwagens, 140.000 bussen, 10.500.000 personenauto's en motoren en 34,6 miljoen reizigers gecontroleerd.
Nu vinden we in het compex het documentatie- en informatiecentrum ”Gedenkstätte Deutsche Teilung Marienborn” .
Op het terrein is een museum en expositieruimte ingericht over de geschiedenis en geeft een levendig beeld van de onmenselijke gang van zaken destijds. De kantoren en grenshuisjes zien eruit alsof ze ieder moment weer in gebruik genomen kunnen worden door de treiterachtige douanebeambten. De grimmige sfeer van weleer is nog steeds aanwezig, een onbehaagelijk gevoel overvalt me. Lopend over het grote, lege betonnen terrein, waar nu nog alleen wat toeristen rondwandelen, is het niet moeilijk me voor te stellen hoeveel leed het regime heeft gebracht. Hoe reizigers werden ondervraagd, hun vervoermiddelen en bagage ijverig uit elkaar geschroefd werd en systematisch onderzocht op verstekelingen en illegale lectuur. Een tot ver in de DDR reikend bewakingssysteem verhinderde, in samenwerking met de eigenlijke grensversperringen en wachttorens aan de grensovergang, de vluchtpogingen van DDR-burgers.
Hier wordt ik me weer eens volledig bewust van het feit dat het reizen in vrijheid een groot voorrecht is en zeker niet altijd vanzelfsprekend.

East Side Gallery wordt het genoemd, het langste monument voor vrede en verzoening. 28 jaar lang stond dit bouwwerk tussen Oost- en West Berlijn en bracht veel leed, droevenis en dood.
Vandaag de dag heeft de 1,3 km lange muur nog slechts documentaire waarde en inspireerde kunstenaars uit alle delen van de wereld tot graffiti. Een bonte verzameling van politieke en poëtische muurschilderingen maakt dit stuk overgebleven muur tot een uniek kunststuk. Inmiddels worden sommige 'werken' al gerestaureerd als gevolg van de schade die onder andere de uitlaatgassen van auto's hebben veroorzaakt.

Aan het eind van de middag rijden we West Berlijn binnen met als doel de Kurfürstendamm. We rijden langs Bahnhoff Zoo, waar het verhaal van Christiane F zich afspeelde. Tegenwoordig is de omgeving hier gerenoveerd en behoorlijk opgeknapt, maar nog steeds is het niet de meest frisse buurt in de stad.
De beroemde straat wordt door de Berlijners Ku-damm genoemd, een blijk van gebrek aan respect voor deze grootsteedse allee met zijn chique winkels. Hier zijn alle topdesigners gevestigd in hun statige panden. Die kunnen mij echter niet zo bekoren, een rokje van Chanel, tas van Louis Vuitton, een Gucci horloge, kettinkje van Cartier of Bulgari hoeven voor mij niet zo. Ik geef m'n zuur verdiende euro's liever uit aan een volgend reisje (of liever nog meerdere), !
Wel gaan we naar binnen in het Ka De We, het Kaufhaus Des Westens, dat met 60.000 vierkante meter verkoopoppervlak het grootste warenhuis van Europa is. Het is te vergelijken met Harrod's in Londen, maar heeft zelfs deze bekende gigant achter zich gelaten. Alleen het GUM in Moskou is groter.
Wie weet ga ik daar binnenkort ook nog wel een kijkje nemen.
Waanzinnig in het Ka De We is de reusachtige delicatessenafdeling op de 6e etage, waar alles bovenmaats is. Zo vind je hier zo'n 1300 kaassoorten, zeker zoveel verschillende bonbons, chocolade en gebak. Nooit geweten dat er zoveel verschillende soorten koffie bestaan, of worsten.......ongeloofelijk! Ook op de visafdeling zijn talloze soorten te koop. Als je een keuze hebt kunnen maken, kun je met je visje naar de kok om in een van de vele delicatessebars met een glaasje champagne de lekkere trek te stillen. Of heb je misschien meer zin in oesters of kreeft, alles is hier mogelijk.
De Kaiser Wilhelm gedächtniskirche willen we uiteraard wel gaan bekijken, maar we kunnen helaas niet binnen omdat 's avonds de deur op slot gaat. We kunnen door de gesloten poort nog een glimp opvangen van de schilderingen in de 'holer Zahn' -holle tand-.
Maar ook van buiten ziet het er indrukwekkend uit in het avondlicht, zelfs het moderne gebouw ernaast geeft zo een aardig contrast met het licht dat door de blauwe mozaiekramen naar buiten schijnt.

Vanavond rijden we ook nog even langs de Potsdammerplatz, waar het Sony-Center met zijn futuristische bouwcontructie het symbool van de city is. De Japanse achtergrond van Sony komt hier tot uiting in een geweldige koepel, die de heilige Japanse berg Fuji voorstelt. De verlichting geeft een sprookjesachtige en tegelijk high-tech sfeer. Ook het ultra moderne en tevens mooi verlichte gebouw van de Deutsche Bahn is hier prominent aanwezig.
Wat nog niet zo lang geleden een kaal stuk niemandsland was, is in rap tempo getransformeerd tot een imposante shopping- en zakenwijk. De meningen over dit stukje Berlijn zijn verdeeld, volgens sommige kritieken zou het saai en fantasieloos zijn. Nou, persoonlijk vind ik het zeker wel wat hebben en zou ik het hier in de avond bij deze verlichting zeker niet saai willen noemen.
Het heeft in ieder geval niets meer van de verregaande verwoestingen in de Tweede Wereldoorlog, toen het plein een droevig bestaan leidde als zwaar bewaakte grensstrook, waar verscheidene mensen de dood vonden.

Dan wordt het zo langzamerhand tijd om ons hotel op te zoeken, dat staat in het zuid-oostelijke stadsdeel schonefeld, niet ver van één van de drie luchthavens van de stad.
Tegel (TXL) in het noorden is nog de grootste van de drie. Een enkel kleiner toestel uit Duitse en een klein aantal Europese steden vliegen aan op Tempelhof, dat midden in de stad ligt en zijn langste tijd heeft gehad.
Na een prima nachtrust en een uitgebreid Duits ontbijt zijn we klaar voor een bezoek aan het voormalige Oosten van de stad.
We beginnen met een wandeling in het Treptower park waar het Sovjetmonument staat. Hier is een grote herdenkingsplaats van het Rode Leger ontstaan waar meer dan 5000 soldaten en officieren van de Sovjet Unie die tijdens de slag om Berlijn waren gevallen, zijn begraven.

De Oost-Duitse tegenhanger van de Kurfurstendam is de boulevard Unter den Linden. Deze 1,5 km lange weg heeft in het midden een met lindebomen omzoomd voetpad. We beginnen onze ontdekkingstocht aan het uiteinde, bij de Brandenburger Tor.

In de tijd van het ijzeren gordijn stond de poort in het 'dodengebied', in het niemandsland achter de muur en het werd een treurig symbool van een verscheurde stad in een verdeeld land. Nu is het een toeristendrukte van belang op de Pariser Plats voor de poort.
Vanavond willen we hier nog eens terugkomen, omdat de poort en ook enkele andere gebouwen dit weekend feestelijk verlicht worden.
Nu wandelen we door de poort naar de Rijksdag, het aan het einde van de negentiende eeuw gebouwde symbool van de democratie in Duitsland. Als we de lange rij belangstellenden ontdekken, zien we maar af van een bezichtiging, om hier uren in de rij te staan hebben we geen tijd én geen zin vandaag.
Het is eerst tijd voor de inwendige mens en via de Alexanderplatz en langs de 368 meter hoge televisietoren lopen we terug naar Unter Den Linden om een restaurantje te zoeken.

Checkpoint Charlie, een controlepost met een eigen geschiedenis en boordevol verhalen.

Op de historische plaats, waar Checkpoint Charlie ooit heeft gestaan, staat intussen een kopie van het eerste wachthuisje, Het is nu een toeristisch gebeuren met souvenierswinkeltjes, waar je oa een 'visum' kunt kopen voor het oosten en op de foto mag met figuranten in grenswachterspak.
Bussen vol belangstellenden rijden hier af en aan, maar wij gaan gauw verder, er is nog veel meer te zien in de stad. We willen nog even langs het Holocaust Memorial en dan een hapje eten in een van de lunchrestaurantjes aan Unter Den Linden.

Ook het uitzicht vanuit de fernsehturm willen we tot vanavond bewaren.
De lucht begint steeds grijzer te worden en het begint zelfs een beetje te miezeren, dus tijd voor een pauze. Na het uitgebreide ontbijt van vanochtend is de trek niet zo groot en wil ik me niet weer laten verleiden, ik moet maar beter even uitkijken voor de calorieën in al die stevige Duitse lekkernijen.
Na de vermoeide voeten wat rust te hebben gegund en toch al dat lekkers niet te hebben weerstaan gaan we weer verder op pad. Gelukkig is het droog, maar helaas is de beloofde zon niet door de grijze wolken gebroken.
Ons volgende doel is de Dom, een imposant bouwwerk. We komen niet verder dan de hal, alle deuren zijn gesloten. Omdat we geen ticketverkoop kunnen vinden gaan we er vanuit dat we niet binnen kunnen en vervolgen onze weg. Later horen we dat er wel degelijk rondleidingen gegeven worden en dat je zelfs tot in de koepel kunt klimmen. Helaas

Als het wat frisjes wordt en het weer begint te motregenen, besluiten we de stad verder overdekt te bekijken vanaf de Spree en schepen in voor een boottochtje. In de boot brandt de kachel en wordt een natje en een droogje aangeboden, wat willen we nog meer.
De Spree is overal in Berlijn en vanaf het water zien we de diverse gebouwen ook van een andere kant. Daar waar in 1989 nog de grens liep, staan nu de moderne gebouwen van het Duitse parlement.
We varen achter het Bundeskanzeleramt door de regeringswijk en langs de oude congreshal, die als Berlijnse bijnaam 'de zwangere oester' heeft vanwege zijn ronde vorm.

Aan de andere kant van de stad, in Charlotteburg, zijn ook weer vele soorten restaurantjes, we eten lekker Thais vandaag.
Na het eten kunnen we hier nog even shoppen, de winkeltijdenwet is hier verruimd en in de hele stad zijn de sluitingstijden vrij. Het is aan het begin van de avond dan ook nog gezellig druk.
Het valt op dat de rijstijl in de stad redelijk rustig is, misschien komt dat ook door de goede, brede wegen. Het weggedrag is hier duidelijk anders dan in sommige andere grote metropolen zoals bijvoorbeeld in het chaotische Parijs. De enige keer dat we luidruchtig toeterende auto's hoorden, waren die van een Turkse bruiloftstoet.

Vanavond -of misschien wel iedere avond?- zijn veel gebouwen mooi verlicht.
Na de Brandenburger Tor nogmaals bewonderd te hebben gaan we weer naar de Alexanderplatz om nog een laatste blik te werpen op de stad vanaf een hoogte van 203 meter op het uitzichtplatform van de televisietoren. Met zijn 368 meter is dit het hoogste bouwerk in de stad en staat, zeer ongebruikelijk, in het midden van de stad.
In een paar minuten zoeft de lift naar het uitzichtpunt, maar helaas blijft het spectaculaire panorama uit omdat we vandaag op deze hoogte in de wolken en mist terecht komen. Foto's maken heeft geen zin. Ook mijn hoogtevrees speelt parten, ondanks de schuine glazen wanden zodat je niet direkt naar beneden kijkt. Ik voel me niet prettig op deze hoogte en ben blij als ik weer met beide voeten op vaste grond sta.
Inmiddels is het tijd om richting hotel te gaan en moe maar voldaan van de vele indrukken leggen we ons te rusten op de comfortabele boxspring. We hoeven de wekker niet te zetten, we kunnen uitslapen want we willen tegen 9:00 uur vertrekken om via Potsdam weer huiswaarts te keren.

POTSDAM

Na weer een veel te uitgebreid ontbijt verlaten we zondagochtend de stad in Zuid-Westelijke richting om alvorens weer huiswaarts te keren nog een bezoekje te brengen aan Potsdam.
Net als vele andere toerisen brengen we een bezoek aan het slot- en parkencomplex van Sanssouci, dat in 1990 op de wereldmonumentenlijst van de UNESCO is geplaatst.
In Potsdam zijn ruim 1400 gebouwen op de monumentenlijst geplaats, veelal in de Altstadt.
De stad heeft veel te lijden gehad van de geschiedenis, in de DDR periode heeft men veel gebouwen neergehaald en in 1945 zijn slechts in enkele minuten duizenden huizen door een bommenregen verwoest. Nog in de jaren 60 heeft men de resten van het stadspaleis en de garnizoenskerk opgeblazen. Op het braakliggende terrein werden vervolgens betonnen gebouwen in oostblokstijl opgetrokken. Tegenwoordig wordt er krachtig gesaneerd om de oude glorie te herstellen, maar er blijft nog veel te doen.
We zien vele prachtige villa's aan het water die er nog vervallen bij liggen omdat in de DDR periode geen bouwmaterialen voorhanden waren.

Niet alleen de vorsten destijds hebben de huidige Brandenburgse disrictshoofdstad bekendheid gegeven. Ook de filmindustrie is onlosmakelijk met Potsdam verbonden.
Ook Frederik de Grote heeft mede het gezicht van Potsdam bepaald met de bouw van Sanssouci.

In het park is het graf van Frederik te Grote te zien, hij wordt vereerd met aardappels op zijn graf. Dit vanwege het verhaal dat de vorst de aardappel aan de Duitse bevolking wou introduceren. Daartoe ging hij zelf in zijn park aardappels verbouwen, die hij streng liet bewaken. De bevolking zou zo nieuwsgierig worden en deze 'vorstelijke' groente ook willen proberen. Door deze geraffineerde werkwijze kreeg hij wat hij hiermee beoogde: de Duitsers aan de aardappel.
De vorst blijkt niet alleen geraffineerd te zijn, maar ook over een goede portie humor te beschikken.
Na nog een korte blik geworpen te hebben op de Hollandse wijk, het Holländische Viertel, moeten we echt richting snelweg om de tocht naar de Nederlandse grens voort te zetten.
Voordat we de snelweg bereiken werpen we nog een snelle blik op het Wasserwerk, een opmerkelijk gebouw. Dit werd door Frederik gebouwd, in de vorm van een moskee, om de popen voor de cascaden en fonteinen van Sanssouci aan te drijven. Frederik heeft er nooit van mogen genieten, want pas na zijn dood kreeg men het systeem aan de praat toen de elektrische pompen hun intrede deden.
De ochtend hier was veel te kort, maar aan alles komt een eind. We hebben nog een fikse rit voor de boeg en morgen moeten we vroeg weer op, ditmaal omdat de plicht roept.