SKOPJE

In september 2017 ben ik voor de tweede keer in Skopje. We vliegen ditmaal met Wizzair vanuit Eindhoven in twee en een half uur naar de Macedonische hoofdstad.

Skopje (Macedonisch: Скопје; Albanees: Shkup, bepaalde vorm: Shkupi) is de hoofdstad van Macedonië. De stad is gelegen in het noorden van het land, aan de rivier de Vardar. Het gehele stedelijke gebied, dat aan Kosovo grenst, heeft ongeveer 500.000 inwoners (2010) en is daarmee de grootste stad van Macedonië.

De eindbestemming is buurland Kosovo, maar we brengen ook weer een bezoekje aan het historisch centrum van Skopje en gaan een wandelingetje maken in de Matka kloof.

Wat mag je verwachten van een stad die vijftig jaar geleden voor 80% werd verwoest?

We wandelen over de brede stenen brug, het symbool van Skopje en de bekendste brug van de stad die het nieuwe deel van de stad verbindt met het oude deel. De stenen brug is door een van de heersende Sultans tussen 1451 and 1469 gebouwd op oude Romeinse fundamenten.
Links en rechts is de rivier de Vardar en ineens zijn we omringd door Moslims in de oude stad: Stara Carsija. Alsof we niet in Macedonië zijn maar in Turkije bieden kooplieden ons hun waar aan.

We eten en drinken wat bij een Albanees, die trots is op zijn limonade in een authentieke tap. Zijn vader maakt het drankje nog steeds zelf volgens een oud recept van vers fruit en héél veel suiker.

Beweren dat je hier in de oude stad uren rond kan dolen zou overdreven zijn. Het is de tegenstelling tussen wat aan de ene kant van de Vardar ligt, het dromerige van de Oosterse wereld aan deze kant en de nuchtere, moderne wereld aan de andere kant.

Ik draai me om en zie achter me de nationale held Gotse Deltsjev te paard. Een gloednieuw beeld op een groot plein waar nog gewerkt wordt om het terug te brengen in de tijd van vóór de aardbeving.

In het kader van het project Skopje 2014 is Skopje voorzien van veel standbeelden, dit ruim 20 meter hoge beeld op het Macedonië plein is een van de grootste en heet strijder op een paard. Het beeld wordt omgeven door een fontein met muziek.

Het project is gestart door de huidige regering en in een paar jaar tijd wordt het hele centrum rondom de Varska Rivier omgebouwd. Het doel is om de stad een metropolitische uitstraling te geven.

En alure, dat heeft het Makedonija plein. Zo goed als alle belangrijke straten en de Stenen Brug komen uit op dit grootste plein van het land.

Door het plaatsen van honderden standbeelden willen de Macedoniërs meer aandacht geven aan wat ze beschouwen als hun geschiedenis en helden (iets waar buurland Griekenland erg boos over is, ze hebben ook een regio die Macedonië heet). Het project is controversieel. Hoe kan een land waar een groot gedeelte van de mensen erg arm is en kinderen op straat bedelen honderden miljoenen uitgeven aan onnodige decadentie.
Hoewel het idee was om in 2014 klaar te zijn, wordt er nog steeds gebouwd en niet alles is al afgerond.

Als ik even op een bankje zit staat tegenover me een groot beeld van Moeder Teresa, de handen vroom gevouwen. Een been steekt merkwaardig door haar zedig habijt naar buiten.

Een meneer naast me ziet me kijken en deelt me plechtig mee dat ze in macedonië geboren is. Hoewel ik dat weet vraag ik: Niet in Albanië? Deze vraag is duidelijk tegen het zere been. Geen sprake van, de Albanezen die dat beweren spreken niet de waarheid. Daar heeft ze gewoond, hier is ze geboren.

De bekende inwoonster van Skopje werd als Agnes Gonxha Bojaxhi in 1910 geboren in deze stad.

Vorige keer hebben we een bezoekje gebracht aan het memorial house van deze winnaar van de Nobelprijs voor de vrede en door het Vaticaan heilig verklaarde vrouw, die echter niet voor iedereen onomstreden is.

Op 26 juli 1963 werd Skopje vroeg in de morgen getroffen door een zware aardbeving van 6,1 op de schaal van Richter. Hierbij kwamen 1.000 mensen om het leven en raakten nog eens 120.000 mensen dakloos. 80% van de stad werd verwoest door de beving en talrijke monumenten werden zwaar beschadigd. Hierdoor is de Ottomaanse invloed op de stad nu een stuk minder zichtbaar.

Het oude station is niet herbouwd als aandenken aan de meer dan 1000 doden die zijn gevallen tijdens de aardbeving van 1963.

De klok van het station is stil blijven staan op het tijdstip van de aardbeving 5:17.

Een gedeelte van het station wat overeind is gebleven, huisvest nu het City Museum of Skopje.

Op 21 september is er een orthodoxe feestdag of herdenking bij de kerk, er wordt een ritueel uitgevoerd met brood dat besprenkeld wordt met wijn. Wat er precies gevierd wordt is door ons taalprobleem niet duidelijk, wie het weet mag het zeggen.

De MATKAKLOOF

Vanuit het centrum rijdt bus 60 enkele keren per dag in een goed half uur naar het dorp Matka. Aan het eindpunt van de bus staan taxi's klaar, het is nog een paar kilometer naar de ingang van de kloof.

De kloof is gevormd door de rivier Treska en de bergwanden zijn op sommige plaatsen tot wel 1000m hoog.
In de rivier is een stuwdam geplaatst, zodat er een stuwmeer is ontstaan ten behoeve van de elektriciteits voorziening. 

Naast natuurschoon kun je in de kloof ook een aantal kerken en kloosters en ruïnes vinden, zoals Sveta Bogorodica, Sveti Nikola, Sveti Andrija, Sveti Nedela.

Er is een trail aangelegd om een prachtige wandeling langs de kloof te maken. Het bord bij de ingang geeft aan dat het pad in totaal 6 kilometer lang is. Wij hebben echter voor het einde besloten om terug te lopen, aangezien het pad steeds minder goed begaanbaar werd.

Een middag in dit fantastisch natuurgebied mag niet ontbreken bij een afwisselende citytrip in Skopje om even te ontkomen de stadshektiek