Litouwen

VILNIUS 

De drie Baltische staten hebben de grauwsluier van het Sovjettijdperk afgeworpen en op 1 mei 2004 traden Estland, Letland en Litouwen toe tot de Europes Unie. Alhoewel sommigen er met argwaan tegenaan keken, met name uit angst voor enorme prijsstijgingen, maakten de drie staten zich in een handomdraai los van de gedwongen orientatie op Moskou en veranderden ze in drie dynamische en geheel op uitwisseling en handel met West-Europa gerichte landen.
Dat ieder van de drie landen een eigen identiteit heeft en hoe verschillend ze zijn zagen we al eerder bij onze bezoekjes aan Estland en Letland. Als laatste in dit rijtje ga ik in juni 2014 een bezoekje brengen aan Litouwen.
Vilnius wordt in de reisgidsen beschreven als een betoverend mooie stad in het centrum van Europa en zelfs de grootste historische stad ter wereld genoemd.

Het geografische middelpunt van Europa bevindt zich vlak bij de Litouwse hoofdstad. Bovendien gold vilnius als een smeltkroes van culturen en werd ook wel het  'Jeruzalem van het noorden' genoemd vanwege de talloze kerken en synagogen.
Dat wil ik natuurlijk niet missen en met eigen ogen zien! In oktober 2012 moest mijn geplande bezoek aan Vilnius worden geannuleerd, maar ditmaal gaat het er echt van komen en vliegt Wizz Air me keurig op tijd naar de Litouwse hoofdstad.

Je kunt wandelen tot je erbij neervalt en dan nog heb je niet alles gezien. Het leuke aan het historische centrum is dat je telkens weer verrast wordt door een nieuw smal steegje of duistere binnenplaats met halfvergane, maar fotogenieke, gebouwen. Soms lijkt het wel een doolhof, van maar liefst 360ha.
Houvast heb je aan de Neris en de Vilnele, die de noordelijke helft omsluiten. In het zuidelijke gedeelte is het lastiger om de grenzen te bepalen. Behalve een stuk muur bij de Dageraadpoort en de overblijfselen van een bastion aan de straat Boksto is er helaas niets meer van de stadsmuur overgebleven. Grofweg zou je kunnen zeggen dat het centrum in de zuidelijke richting bij het bus- en treinstation ophoudt, terwijl de grote autostraat Pylimo zo'n beetje de westelijke scheidslijn aangeeft.
Meestal kom ik weer uit op Pilies, Didzioji en Ausros Vartu, die in elkaars verlengde liggen en vanaf de kathedraal 1,5 km door het oude centrum tot aan de Dageraadpoort lopen.

Torens vertellen de geschiedenis van Vilnius. De Gediminastoren hoort bij de ontstaanslegende van de stad. Het verhaal gaat dat de 14de-eeuwse grootvorst Gediminas droomde over een krachtig huilende wolf die hem opdroeg een nieuwe stad te stichten. De houten burcht die hij op de heuvel liet bouwen is de voorloper van de toren die er nu nog staat. De televisietoren aan de andere kant van de stad speelde een belangrijke rol bij de strijd voor onafhankelijkheid in 1991. De tegen de Sovjets protesterende Litouwers verzamelden zich in en rond de tv-toren. Toen de Russen de orde met harde hand kwamen herstellen, sneuvelden veertien Litouwers.’

In Litouwen gedragen de mensen zich wat minder stug dan in de noordelijker gelegen Baltische landen. Op straat bekijken de mensen elkaar en spreken ze elkaar eerder aan. In Litouwen wordt meer gerookt dan in letland en Estland, meer gevloekt en meer gebeden. Er wordt zelfs af en toe gelachen, harder gepraat en de Litouwers zijn jovialer en minder afstandelijk dan hun Baltische buren.

TRAKAI

Het stadje Trakai met 6200 inwoners was eens de hoofdstad van Litouwen. Met zijn schilderachtige ligging, omgeven door vier met elkaar verbonden meren, is het tegenwoordig een geliefde bestemming voor een dagje vanuit het 30km zuidwestelijk gelegen Vilnius.  
De eilandburcht werd in 1655 door de Russen verwoest. In de afgelopen 100 jaar hebben de Litouwers de stad weer herbouwd en die is momenteel van nationale betekenis.
De burcht is bereikbaar over een lange houten vlonder, via de poorttoren bereik je de grote binnenplaats. De meeste vertrekken horen bij het historisch museum.
Niet alleen de burcht, maar ook het stadje zelf, dat gelegen is op een landtong en omringd door het merenlandschap is een bezienswaardigheid.

KAUNAS
 

Kaunas is gebouwd op het punt waar de Neris en de Nemunas samenkomen. Een strategische plek die het waarschijnlijk maakt dat er al eeuwenlang aan de oevers geleefd werd.

Kaunas noemt zichzel het intellectuele hart van Litouwen met 24 musea en vele studenten die hier verdeeld over 5 universiteiten in de collegebanken zitten.

Kaunas centrum bestaat uit een oud en een nieuw gedeelte, waarbij het oude helemaal in de westelijke punt ligt. Een groot plein met het oude stadhuis vormt de historische kern; het kasteel ligt hier ten noordwesten van. 

Hoewel de oude stad klein is valt er wel wat te zien. Er hangt een gemoedelijke sfeer, zeker nu de drukte zich verplaatst heeft naar het nieuwe centrum. Er zijn vooral veel cafés en restaurants, naast veel kerken en andere monumentale gebouwen. 

Opvallend is het witte raadhuis dat liefkozend de Witte Zwaan genoemd wordt vanwege de elegante vorm van de toren.

De mooie panden om het Raadhuisplein laten zien hoe welvarend Kaunas in vroeger eeuwen was.

De oude stad gaat bijna geruisloos over in het nieuwe centrum van de stad. Vanaf het raadhuisplein loop je onder de grote weg door naar het commerciële hart van modern Kaunas. De lange lijnrechte avenue is autovrij en de bomen en bankjes zorgen voor extra sfeer. Lange tijd was het verboden om er een sigaret op te steken, maar deze voor bijna alle Litouwers ondraaglijke regel werd in 2000 afgeschaft.